Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Bağışıklık sistemi, en basit tanımıyla vücudu enfeksiyonlardan ve zararlı mikroorganizmalardan koruyan karmaşık bir savunma mekanizmasıdır. Bağışıklık sistemi normal fonksiyonlarını yerine getiremediğinde vücut enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelir. Bu nedenle bağışıklık sistemini güçlendirme, büyük önem taşır. Bağışıklık sistemini güçlendirmenin yolları dengeli beslenmeden düzenli egzersize dek uzanır. İçeriğimizi okuyarak bağışıklık sistemini yakından tanıyabilir, bağışıklık sistemini güçlendirme konusunda alabileceğiniz önlemleri öğrenebilirsiniz. 

Bağışıklık Sistemi Nedir?

Bağışıklık sistemi; organlar, lenfatik sistem, kemik iliği, beyaz kan hücreleri, proteinler ve kimyasallar gibi bileşenlerden oluşan büyük bir ağdır. Vücudu bakteriler, virüsler, mantarlar, parazitler gibi hastalık yapıcı mikroorganizmalardan korumaya çalışır. Aynı zamanda vücuttaki enfeksiyonların ve yaraların iyileşmesine yardımcı olur. İşlevsel bir bağışıklık sistemi, sağlıklı vücut hücreleri ile istenmeyen mikroorganizmaları ayırt eder. Vücuda zarar verebilecek mikroorganizmalara karşı bağışıklık yanıtı da denilen savunmayı başlatarak enfeksiyonu önler ya da sınırlar. Bağışıklık sistemi temas ettiği mikroorganizmalara karşı antikorlar üretir, böylece vücut belirli hastalık yapıcı mikroorganizmalara karşı bağışıklık geliştirir. Tüm bunlara ek olarak vücuttaki ölü ve hatalı hücreleri tanır ve temizler. Ancak bağışıklık sistemi, çeşitli nedenlerle her zaman normal işlevlerini yerine getiremeyebilir.^{1 2}

Bağışıklık Sistemi Neden Zayıflar?

• Bağışıklık sistemi çeşitli nedenlerle zayıflayabilir ve bağışıklık sistemini zayıflatan üç temel durum şunlardır: 
• Bağışıklık Yetmezliği: Bağışıklık sisteminin bir veya daha fazla bileşeninin çalışmaması durumunda bağışıklık yetmezliği ortaya çıkar. Birincil bağışıklık yetmezliği, doğuştan gelir. İkincil bağışıklık yetmezliği ise yaşlanma, yetersiz beslenme, obezite, alkol bağımlılığı gibi durumlar veya kemoterapi, otoimmün hastalıkların tedavisinde ve organ nakillerinde kullanılan bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar gibi tedaviler nedeniyle gelişebilir. AIDS, hepatit, kanser, sepsis gibi hastalıklar da bağışıklık sistemini zayıflatabilir.
• Otoimmün Hastalıklar: Otoimmün hastalık durumunda bağışıklık sistemi, sağlıklı ve sağlıksız hücreleri ayırt edemez ve sağlıklı hücrelere saldırır. Tip 1 diyabet, çölyak hastalığı, romatoid artrit ve Graves hastalığı bağışıklık sistemini zayıflatan otoimmün hastalıklar arasındadır. 
• Aşırı duyarlılık ve alerjiler: Bağışıklık sistemi; toz, polen, hayvan tüyü veya küf gibi maddelere aşırı tepki vererek astım, alerji, gıda alerjileri, intolerans ve atopik egzama gibi durumlara yol açabilir. Alerjilerin de dahil olduğu aşırı bağışıklık tepkileri, bağışıklık sisteminin gerçek tehditlere karşı daha az etkili olmasına neden olabilir.^{2 3}

Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması Nelere Yol Açabilir?

Bilinen bir bağışıklık yetmezliği dışında bağışıklık sisteminin zayıflaması çeşitli belirtilerle ortaya çıkabilir. Bağışıklık sisteminin zayıf olduğunu gösteren belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Sürekli yorgunluk
• Açıklanamayan ateş
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Gece terlemeleri
• Ciltte kaşıntı
• Kas ağrıları
• El ve ayak parmaklarında uyuşma veya karıncalanma
• Konsantrasyon ve dikkat sorunları
• Saç dökülmesi
• Vücudun herhangi bir yerinde iltihap, döküntü veya kızarıklık
• Boyun, koltuk altı veya kasıktaki lenf düğümlerinde şişme

Bağışıklık sistemi vücudu enfeksiyonlardan korur. Bağışıklık sisteminin zayıflaması durumunda kişi, daha sık enfeksiyon kapar. Daha şiddetli seyreden ve uzun süren hastalıkların tedavileri daha zor olabilir. Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler; zatürre, menenjit, bronşit ve cilt enfeksiyonları gibi sıkça tekrarlayan enfeksiyonlarla karşılaşabilir. Ayrıca otoimmün hastalıklar, iç organ iltihapları, kansızlık, iştah kaybı, ishal, karın krampları gibi sindirim sorunları görülebilir. Bağışıklık sistemi zayıf olan bebeklerde ve çocuklarda büyüme geriliği yaşanabilir. Bu tür durumlarda bağışıklık sistemini güçlendirme için önlem almak önem taşır.^{1 4}

Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Siz de hem kendinizin hem de yakınlarınızın bağışıklık sistemini güçlendirmek için neler yapabileceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Özellikle okula yeni başlayan çocuklar sık sık hastalanabildiği için okula başlayan çocuğa bağışıklık güçlendirici öneriler ilginizi çekebilir. Çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri ve basit önlemler bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olabilir. Peki, zayıf bağışıklık sistemi nasıl güçlendirilir? İşte, bağışıklık sistemini güçlendirmenin yolları…

Beslenmenize Özen Gösterin

Normal fonksiyonlarını yerine getirebilen bir bağışıklık sistemi için dengeli beslenmek çok önemlidir. Taze sebze ve meyveler, yağsız protein kaynakları ve tam tahıllar, bağışıklık sistemini güçlendiren besinler arasında ilk sıralarda yer alır.

Düzenli  Egzersiz Yapın

Düzenli egzersiz, bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olur. Egzersiz, stres seviyelerini azaltan endorfinlerin salınmasına katkı sağlar. Ancak zayıf bağışıklık sistemine sahip olan kişiler çok yüksek yoğunlukta, çok sık veya uzun süreli egzersizlerden kaçınmalıdır.

İdeal Kilonuzu Koruyun

Vücut kitle indeksi (VKİ) 30’dan büyük olan kişiler yani obezite sorunu olanlar, daha zayıf bağışıklık sistemi fonksiyonuna sahiptir. Bir diyetisyen desteğiyle ideal kilo aralığınızı öğrenebilir ve size özel bir planla bu hedefe ulaşabilirsiniz.

Yeterince Uyuyun

Uyku eksikliği, vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir bileşeni olan beyaz kan hücrelerinin normal üretimini bozar. Yetişkinler günde en az 7 saat uyumayı hedeflemelidir, bebekler ve çocuklar ise yaşlarına bağlı olarak 8 ila 17 saat uykuya ihtiyaç duyar.

Aşılarınızı Güncel Tutun

Aşılar, hastalıklara yol açan pek çok mikroorganizmaya karşı vücuda bağışıklık kazandırır. Çocuğunuzun aşılarını yaptırmayı ve yurt dışı seyahatleriniz öncesinde hangi aşıları yaptırmanız gerektiği konusunda doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Sigaradan ve Tütün Ürünlerinden Kaçının

Tütün kullanımı, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilecek romatoid artrit gibi rahatsızlıklara yakalanma riskinizi artırır. Sigara ya da tütün kullanıyorsanız bırakmanın etkili yolları hakkında doktorunuza danışın.

Hijyene Özen Gösterin

Ellerinizi sık sık yıkamak, zayıf bağışıklık sistemine sahip bir kişinin sağlıklı kalmasının en kolay yollarından biridir. Doğru el yıkama, hastalıkları önemli ölçüde azaltır ve bulaşıcı hastalıkları önler.

Stres Yönetimini Öğrenin

Stres, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını zayıflatabilir ve bir kişinin hastalığa daha duyarlı hale gelmesine neden olabilir. Yoga, meditasyon, masaj ve hobilerle uğraşmak, stresi azaltmanın yollarından bazılarıdır. 

Takviye Edici Gıdalara Şans Verin

Bazı vitaminler ve mineraller, bağışıklık sisteminin işleyişini destekler. Örneğin, C vitamini eksikliği olan bir kişinin bağışıklık sistemi normal fonksiyonlarını yerine getiremeyebilir. Vitamin ve mineralleri doğal kaynaklarından almak en iyisidir, ancak bazı durumlarda doktor tavsiyesiyle takviye edici gıda kullanmak gerekebilir. 

Yeterince Güneş Alın

Güneş ışığına maruz kalmak, vücudun doğal olarak D vitamini üretmesini sağlar. D vitamini, kemik sağlığını destekler, kalsiyum emilimini artırır ve bağışıklık sistemini destekler. Zararlı güneş ışınlarından kaçınmak için güneşe çıkarken cildinizi SPF içerikli kremlerle korumayı unutmayın.

Bol Bol Gülün

Gülmek, beyinde dopamin ve diğer iyi hissettiren kimyasalların salınmasına neden olur, bu kimyasallar da stresi azaltmaya katkı sağlar. Günde yirmi dakika gülmek, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasını sağlamaya yardımcı olabilir.

Bağışıklık Sistemini Güçlendiren Besinler Nelerdir?

Bağışıklığı güçlendiren gıdalar, içerdiği vitamin ve minerallerle bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını destekleyerek dengeli bir beslenme düzenine katkıda bulunabilir. Bağışıklık sistemini güçlendiren gıdalar arasında beyaz kan hücrelerinin üretimini artıran C vitamini zengini turunçgillerin yanı sıra A, C ve E vitaminleri ve antioksidanlar açısından besleyici meyveler, sebzeler, tam tahıllar, otlar ve baharatlar bulunur. Bağışıklığı güçlendiren besinler hakkında detaylı bilgi sahibi olarak beslenme programınızı zenginleştirebilirsiniz. Aronya faydaları gibi içeriklerimizi okuyarak bağışıklığı güçlendiren gıdaları yakından tanıyabilirsiniz.⁶

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.