Virüsler aracılığıyla bulaşan nezle, bir diğer adıyla soğuk algınlığı, genel olarak tedavisi olmayan bir hastalıktır. Kısa bir süre zarfından bazı destekleyiciler ile iyileşebilen ve pek çok kişinin yılda birkaç kez yaşadığı nezle ve nezle belirtileri hakkında bilgi almak için içeriğimizi okumaya devam edebilirsiniz. 1 Yazımızda; “Soğuk algınlığı belirtileri nelerdir?” , “Soğuk algınlığına ne iyi gelir?” , “Soğuk algınlığı kaç günde geçer?” gibi pek çok sorunun yanıtını bulabilirsiniz.
Nezle Nedir?
Nezle kısaca; burun, boğaz, sinüsler ve nefes borusunu olumsuz olarak etkileyen bir üst solunum yol enfeksiyonu olarak tanımlanabilir. Bulaşıcı bir hastalık olan nezleye neden olan 200’den fazla virüs vardır. Bu virüsler arasında en sık görüleni rinovirüstür. 1
Hem yetişkinler hem de çocuklarda görülebilen nezle, oldukça sık görülen bir enfeksiyon çeşididir. Yetişkinler yılda en az 2 - 3 kez, çocuklar ya da bebekler ise yılda en az dört kez soğuk algınlığına yakalanabilir.1
Nezle Neden Olur?
Nezlenin nedeni, 200’den fazla virüstür. Bu virüslerin %50’si ise rinovirüs adı verilen virüsler arasındadır. Soğuk algınlığına neden olabilecek diğer yaygın virüsler; koronavirüs, solunum sinsityal ve parainfluenza şeklinde sıralanabilir.1 2
Nezle bir diğer adıyla soğuk algınlığına neden olan virüsler, hem kişiler hem de yüzeyler, nesneler üzerinden kolaylıkla bulaşabilir. Saatlerce hatta günlerce yaşayabilen bu virüsler, insan vücuduna; ağız, göz ya da burun aracılığıyla girebilir. Nezle virüsleri:
- Virüsün temas ettiği bir yüzeye ya da nesneye dokunduktan sonra elleri yıkamadan ağza, burna ya da gözlere dokunarak,
- Nezle virüsüne sahip hasta bir kişinin öksürdüğünde, konuştuğunda ya da hapşırdığında havaya saçtığı damlacıkları yine ağız, burun ve gözlerden alarak bulaşabilir. 3 4
Nezle Belirtileri Nelerdir?
Soğuk algınlığı belirtileri ile kendini gösteren bir hastalıktır. Nezle belirtileri, nezlenin aşamalarına göre farklılık gösterebilir. Nezlenin; erken, aktif ve geç olmak üzere üç aşaması vardır. (1) Bu üç aşamaya göre nezle belirtileri aşağıdaki şekilde gelişebilir:
Erken Aşamadaki Nezle Belirtileri
Nezlenin erken aşaması, hastalığın birinci ve üçüncü günlerini kapsar. Bu aşamada ilk belirtilerden biri boğazdaki hafif, gıdıklanmaya benzeyen bir his ya hafif boğaz ağrısı olabilir. Diğer erken nezle belirtileri ise şunlardır:
- Hapşırık,
- Burun akıntısı,
- Burun tıkanıklığı,
- Yorgunluk,
- Öksürük,
- Ses kısıklığı.1 4
Aktif Aşamadaki Nezle Belirtileri
Nezlenin 2. aşaması olan aktif aşamada, soğuk algınlığının en yoğun şekilde yaşanır. Hasta ilk aşamaya göre daha kötü hisseder. Aktif aşamada görülebilecek soğuk algınlığı üşütme belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Ateş,
- Baş ağrısı,
- Göz akıntısı,
- Burun akıntısı (giderek yoğunlaşan sarı ya da yeşile dönük bir akıntı),
- Tükenmişlik hissi,
- Derin nefes almada zorluk,
- Koku ya da tat kaybı,
- Vücut ağrısı1 4 5
Geç Aşamadaki Nezle Belirtileri
Nezle semptomlarının artık daha az görülmeye başlandığı geç aşama, ortalama olarak nezlenin 8 ila 10. gününe denk gelebilir. Bu aşamada belirtiler devam edebilir. Ama ilk iki aşamaya göre belirtiler oldukça azalır. Ama kimi zaman bu aşamada da nezle belirtileri yoğun bir şekilde devam edebilir. Bu durumda mutlaka bir doktora görünmeniz gerekir.1
Nezleye Ne İyi Gelir?
Viral bir enfeksiyon olan ve üst solunum yollarını etkileyen nezle, virüslerden kaynaklandığı için antibiyotik ilaçlar ile tedavi edilmez. Belli bir tedavi yöntemi de yoktur ve genellikle kendiliğinden geçer. 4 Ancak nezlenin yol açtığı semptomların etkisini hafifiletmek ve daha iyi hissetmek için uygulanabilecek bazı yöntemler bulunur. “Nezleye ne iyi gelir?” sorusuna yanıt olarak aşağıdaki yöntemler sıralanabilir:
Tuzlu Su ile Gargara Yapmak
En yaygın nezle belirtileri arasında yer alan boğaz ağrısı ve tahrişi hafifletmek için ılık, tuzlu su ile gargara yapabilirsiniz. Tuzlu su boğazı kaplayıp öksürüğün neden olduğu tahrişi haffletmeye yardımcı olabilir.4
Bol Miktarda Sıvı Tüketmek
Soğuk algınlığı terleme gibi durumlara da yol açabileceğinden az da olsa sıvı kaybına neden olabilir. Bu sıvı kaybını telafi etmek ve bir yandan da burun tıkanıklığını hafifletmek için soğuk algınlığı yaşayan çocuk ve yetişkinlerin bol miktarda sıvı tüketmesi de önerilir. Bu nedenle başta su olmak üzere bitki çayları, tavuk ya da sebze çorbaları gibi boğaz ağrısını da hafifletebilecek içecekler tercih edilebilir.4
İstirahat Etmek
Nezle ile vücuda giren virüsler nedeniyle kişi kendini daha yorgun ve halsiz hissedebilir. Bol bol dinlenip istirahat etmek güç toplanaya ve enerjinizi daha dengeli bir şekilde kullanmanıza destek olur. Yetişkinlerin işe, çocukların okula gitmeden, evde yatarak dinlenmeleri sadece nezlenin iyileşme hızına katkıda bulunmaz, virüsün başka kişilere bulaşmasını da engeller.4
Beslenmeye Özen Göstermek
Nezle, özellikle çocuklarda iştahsızlığa yol açabilir. Nezle nedeniyle ortaya çıkan enerji kaybı ve halsizliğin daha kötü bir duruma gelmemesi için en azından daha kolayca tüketilebilecek, istenilen meyvelerden hazırlanan içecekler, sebzeli çorbalar tercih edilebilir.4
Vitamin Takviyesi Almak
C vitamini, çinko gibi bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını destekleyen vitamin ve minerallerin bulunduğu vitamin takviyelerinden destek almak da soğuk algınlığı semptomlarının hafiflemesine destek olabilir. Ancak bu vitamin takviyelerini almadan önce doktorunuza danışmayı unutmayın.4
Sıcak Bir Duş Almak
Sıcak bir duş almak ateş sonrası terleyen vücudu rahatlatmaya yardımcı olabilir. Bunun yanında banyo sırasında oluşan buhar da burun ve boğaz tıkanıklığının azalmasını destekleyebilir.4
Hava Nemlendiricisi Kullanmak
Hava nemlendiricileri, ortamın nemini artırır. Nezle için hava nemlendiricilerinden destek alarak bulunduğunuz mekanın havasını nemlendirebilir böylece burun ve boğaz tıkanıklığı semptomlarının hafifletmeye çalışabilirsiniz. Eğer hava nemlendiriniz yoksa sıcak su kaynatıp buharını soluyabilirsiniz.4
Nezle Kaç Günde Geçer?
Nezlenin süresi kişinin sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Üst solunum yollarını etkileyen bir rahatsızlık olduğu için özellikle sigara içen, astım, nefes darlığı gibi kronik hastalıklara sahip kişilerde daha uzun sürebilir.4
Soğuk algınlığı belirtileri, ilk günden itibaren kendini gösterebilir. Bu belirtiler, nezlenin ilk ve ikinci aşamalarına kadar sürebilir. Nezlenin erken aşaması 1. ve 3. günlere, aktif aşaması da 4. ve 7. günlere kadar. Son aşamada ise soğuk algınlığı belirtileri azalmaya başlayabilir. Bu süreç de genellikle 7. ya da 10. günde tamamlanır. Ancak bazı kişilerde nezle belirtilerinin ortadan kalkması 2 haftayı da bulabilir. 4
Nezle yaşadıysanız ve nezle belirtileri 7 ila 10 gün içerisinde hala yoğun bir şekilde yaşanıyorsa, azalma görünmüyorsa bir doktora başvurmanız gerekir. Geçmeyen ya da giderek daha kötü bir hal alan belirtiler, nezle dışında daha farklı bir rahatsızlığın da belirtisi olabilir. 4
Soğuk Algınlığı Kimlerde Görülür?
Her yaştan kişi, nezle, bir diğer adıyla soğuk algınlığı riski altındadır. Yetişkin, çocuk ve bebeklerde görülen bir hastalık olan nezle, genellikle sonbahar ve kış aylarında görülür. Bunun yanı sıra ağustos ayının sonlarında, eylül ayının başından mart ya da nisan ayının ortalarına kadar da sıkça görülebilir. Nezlenin sonbahar ve kış aylarında sıkça görülmesinin nedeni soğuk havalarda kişilerin kapalı mekanlarda daha çok bir arada olması ile ilişkilendirilebilir. Bunun yanı sıra soğuk mevsimlerde kuruyan hava burun kanallarının da kurumasına yol açabilir. Böylece burun kanalları enfenksiyonlara karşı daha güçsüz bir hale gelebilir.4
Nezle (Soğuk Algınlığı) Nasıl Bulaşır?
Nezle, bulaşıcı bir hastalıktır. Nezleye neden olan virüslerin kişi ya da yüzeylere bulaşması nedeniyle rahatsızlık kolayca yayılabilir. Özellikle soğuk algınlığı belirtileri başladıktan sonraki ilk 2 gün ve 4. güne kadarki süreçte enfeksiyonun bulaşıcılığı oldukça yüksektir. Fakat bazı soğuk algınlığı enfeksiyonlarında virüsün bulaşıcılığı birkaç hafta da sürebilir. Virüse yakalan kişinin nezle belirtileri görmesi ile 2 ya da 3 günü bulabilir.6
Nezleye neden olan virüsler, genellikle damlacıklar ile bulaşır. Damlacıklar, hasta olmayan kişinin ağız, burun ya da gözüyle temas etmesi, virüsün bulaşması için yeterlidir.
Hapşırık ve öksürük ile ortaya çıkan damlacıklar, aynı zamanda hasta kişinin konuşurken ya da burnunu silerken de ortaya çıkabilir. Bu virüs damlacıkları da karşısında bulunan kişiye virüs bulaştırmasına neden olabilir. Hapşırık, öksürük ve konuşma ile yayılan damlacıklar, yaklaşık 2 metre uzaklıktaki bir kişiye ulaşabildiğinden riskli ortamlarda korunmak oldukça önemlidir. 6
Nezleye neden olan virüsler, bir kişiden bulaşmanın yanında yüzeylere ya da nesnelere dokunarak da bulaşabilir. Hasta kişiden yüzeylere ve nesnelere bulaşan virüsler ile temas eden kişiler de nezle olabilir. Bu nedenle nezle olan kişilerin kullandığı havlu, bardak, tabak, çatal, kaşık vb. kişisel eşyaların yanı sıra hasta kişinin bulunduğu mekanlarda yer alan eşya ve yüzeyler ile temas etmek de virüse yakalanmanıza neden olabilir. 6
Tüm bunlardan ötürü nezleye neden olan virüslerden korunmak için aşağıdaki maddelerde yer alan önlemleri alabilirsiniz:
- Virüslerin yayılmasını engellemek için ellerinizi sık sık sabunla yıkayın. Özellikle kişiler ve yüzeyler ile temas halinde bulunduktan sonra ellerinizi ağzınıza, burnunuza ya da gözlerinize dokunmadan ellerinizi yıkamaya özen gösterin.
- Kalabalık ortamlardan ve hasta kişilerden uzak durmaya çalışın. Zorunlu durumlarda maske takıp önlem alabilirsiniz.
- Virüsler yüzeylerden de bulaştığı için sık kullanılan yüzeylerin düzenli olarak temizlenmesi de bir önlem olabilir. Kapı tokmakları, elektronik eşya kumandaları, bilgisayar klavyeleri vb. ortak eşyalar düzenli olarak dezenfekte edilebilir.
- Bağışıklığınızın normal fonksiyonlarını desteklemek için bağırsak sağlığınıza özen gösterin. Bunun için yoğurt, kefir gibi probiyotik açısından zengin gıdalara yönelebilirsiniz. Bağışıklığınızın zayıflamaması için iyi uyumaya, sağlıklı beslenmeye ve egzersiz yapmada da özen gösterebilirsiniz.2 6
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
